Beschermt preoperatief wassen tegen postoperatieve wondinfecties?

We kunnen POWI’s voorkomen

Postoperatieve wondinfecties (POWI’s / Surgical Site Infections / SSIs) staan in een aantal Europese landen, waaronder Nederland, bovenaan de lijst van vaakst voorkomende zorginfecties¹. De WHO schat dat 1 op de 16 patiënten die een operatie moeten ondergaan, een POWI zal oplopen¹. Zo’n 20 tot 30% van de POWI’s zouden we nochtans kunnen voorkomen².

POWI-verwekkers op de huid van de patiënt

De huid van de patiënt is de grootste boosdoener. De meeste ziektekiemen die POWI’s veroorzaken, komen via die weg de operatiekamer binnen³. Zo draagt tot 33% van de bevolking bijvoorbeeld Staphylococcus aureus op de huid⁴, de bacterie die in de top 3 van POWI-verwekkers staat en die zich bovendien regelmatig antibioticaresistent toont (meticillineresistente Staphylococcus aureus / MRSA)⁵. Een of zelfs meerdere POWI’s kunnen het gevolg zijn als de incisie tijdens de ingreep besmet raakt met micro-organismen die zich op het lichaam van de patiënt bevinden⁴.

Extra bescherming bieden tegen POWI’s

Dus hoe strikt de hygiëneregels in de operatiekamer ook nagevolgd worden, controle over de pathogenen die de patiënt zelf meebrengt, hebben we niet. Of toch? Had u er bijvoorbeeld al aan gedacht om een volledige ontsmettende lichaamswasbeurt standaard aan de voorbereidingen op elke chirurgische ingreep toe te voegen? Een antiseptische zeep met chloorhexidine kan de infectiepreventiemaatregelen die u binnen de OK-setting neemt mooi aanvullen. Deze toevoeging aan het protocol betreft een kostenefficiënte maatregel⁶ die uw patiënt ontegensprekelijk extra bescherming kan bieden.

Verminderd POWI-risico

Een antiseptische zeep met chloorhexidine slaagt er namelijk in om een grote groep micro-organismen (bacteriën, gisten, schimmels en virussen) te doden⁷… en elk gedood micro-organisme draagt bij tot een verminderd POWI-risico. Als we de gekende oorzaken van POWi’s op een rij zetten⁸, zien we dat de zeep een efficiënte bescherming kan bieden tegen de meest voorkomende ervan.

Langdurige dekoloniserende werking

Een wasbeurt met een antiseptische zeep met chloorhexidine biedt onmiddellijke bescherming⁹, maar vooral de langdurige dekoloniserende werking van de chloorhexidinegluconaatoplossing vormt een belangrijke eigenschap: ze houdt tot 6 uur lang aan. Een groot verschil ten opzichte van de gewone wasbeurt met water en zeep die de meeste patiënten die geen andere instructies kregen zichzelf geven voor een ingreep.

• Onderzoek wees uit dat gewone zeep bacteriën van zwaar tot licht gekoloniseerde zones verder over het hele huidoppervlak kan verspreiden en het aantal bacteriën op bepaalde plaatsen doet stijgen¹⁰. Het tegenovergestelde van het beoogde effect, met andere woorden.

Chloorhexidine bindt zich aan de huid

Voorwaarde om een optimaal antiseptisch effect te bekomen, is wel dat het wassen op de juiste manier gebeurt. Het is dus belangrijk om de patiënt grondig te informeren over zowel de wasinstructies als het belang van een nauwkeurige naleving ervan.

• Een Amerikaanse studie toonde aan dat minimum 1 minuut wachten om zich af te spoelen na het inzepen de actieve bestanddelen van de zeep de nodige tijd geeft om zich aan de huid te binden¹¹.
• Twee wasbeurten zouden moeten volstaan, de avond voor en de ochtend van de ingreep¹⁰. Tenzij in geval van MRSA-contaminatie; dan raden we een vijfdagenprogramma aan.
  • Bij de eerste volledige lichaamswasbeurt vermindert de zeep de huidflora met 94% en bij de tweede nog eens met 77%¹².
  • Driemaal douchen met 4% chloorhexidine zorgt voor een 20-voudige daling van het aantal huidbacteriën⁶.
• Een antiseptische chloorhexidine zeep is ook beschikbaar voor de hygiënische handwassing van de chirurg en de OK-medewerkers.

Ook niet onbelangrijk is dat een antiseptische zeep met chloorhexidine zelfs bij veelvuldig gebruik zacht blijft voor de huid¹³.

Postoperatieve wondontsmetting

De voordelen van een antiseptische zeep met chloorhexidine gaan trouwens net zo goed op voor de postoperatieve wondontsmetting met chloorhexidine.

• De chloorhexidine bindt zich aan de huid en vormt er een beschermende antibacteriële laag¹⁴.
• Het product biedt een sterke bescherming tegen infecties dankzij haar langdurige werking¹⁴.
  • Tot 6 uur na het aanbrengen doodt ze efficiënt bacteriën.
  • Tot 7 dagen na het aanbrengen blijft ze werkzaam.

Bijkomend voordeel van de postoperatieve wondontsmetting: een lichtroze, transparante kleur laat een nauwkeurige wondcontrole toe.

Uw patiënten zijn gebaat bij preoperatieve lichaamswasbeurten

Omdat open ingrepen over het algemeen vaker tot een POWI leiden dan gesloten procedures¹⁵, voegden disciplines zoals orthopedie in veel ziekenhuizen reeds standaard een preoperatief wasprotocol met een antiseptische zeep aan hun zorgtraject toe. Er spelen natuurlijk veel uiteenlopende factoren in de ontwikkeling van een POWI, maar in Nederland blijken orthopedische ingrepen de lijst van incidentiecijfers allesbehalve aan te voeren¹⁵.

Al kunnen we natuurlijk sluitender bewijs aanvoeren dan dat: diverse studies ondersteunen de stelling dat preoperatieve volledige lichaamswasbeurten met chloorhexidine effect hebben op het aantal vastgestelde POWI’s. In een ouder onderzoek bij 341 patiënten daalde het aantal POWI’s van 17,5% tot 8% door de toepassing ervan¹⁶. Een recenter onderzoek bij 709 patiënten die electieve orthopedische chirurgie met implantatie ondergingen, toonde een daling van het aantal POWI’s van meer dan 50% bij patiënten die een decontaminatieprotocol aanhielden¹⁷.

Elk gedood micro-organisme is een POWI-risico minder

Kortom, alles wijst erop dat volledige preoperatieve lichaamswasbeurten opnemen in uw richtlijnen voor infectiepreventie een uitstekend idee is. Want elk gedood micro-organisme is een POWI-risico minder en daar wil u uw patiënten toch ook zo goed mogelijk tegen beschermen?

Neem contact met ons op